‘Lassy, kleine trouwe Lassy, jij was Jantjes grootste schat’

‘Lassy, kleine trouwe Lassy’. Herinner jij je dit liedje van de illustere zangeressen Jenny en Lizette, nog? Ik denk het niet. Toegegeven, het is een eerste klas-smartlap… maar als kleine meisjes lagen m’n zussen en ik het in bed vaak te zingen. Wat hadden we een medelijden met het kleine Jantje! En met het hondje Lassy, de trouwe vriend die door Jantjes dronken vader verkocht werd.

Als kind tekende ik hondjes, zong ik over hondjes, droomde ik van hondjes [1] . Toen wist ik nog niet dat de plaats die ze in mijn leven zouden innemen zo belangrijk zou zijn, dat ik ze werkmaatjes noem.

Dog Assisted Coaching, is de Engelse term van wat we hier bij Gentle Giants Coaching met honden doen. De honden spelen een actieve rol in het coachingproces. Waarom? Omdat ze – zoals Jantjes Lassy – ‘delen in vreugd en smart’. Omdat ze ons een spiegel voorhouden.

‘Hou op’, ‘Doe dat niet’, ‘Wees rustig’, ‘Sttt!’, ‘Blijf daar af!’. De meeste ouders kennen het: de handen in het haar, tot wanhoop gedreven door kinderen die beslist hebben dat ze vanaf nu hun eigen zin doen. Wij hebben zo’n hond, Remi. Een jonge Engelse bulldog, niet ‘stout’, helemaal niet, maar heel eigenwijs en er helemaal van overtuigd dat de aanhouder wint. Steeds op zoek naar iets of iemand, een andere hond, stoelen, kussens, … om te verscheuren. Een ettertje. Ik vond het daarom wel een goed idee, om Remi voor te stellen aan Wout, een jongetje dat volgens zijn ouders en zijn juf niet rustig te krijgen is. Een jongetje gelabeld: ‘lastig’.

Mijn bureau was binnen de kortste keren een slagveld. Er werd gesprongen, geroepen en geblaft, en ik twijfelde aan mijn beoordelingsvermogen. Dan kreeg ik een ingeving. Ik trok Remi z’n tuigje aan en stopte de leiband in Wouts handen. ‘Kom. We gaan wandelen. En jij bent de leider’. Even keken ze me allebei stomverbaasd aan. ‘Meent ze dat nu?’ En weg waren ze, het jongetje en de hond, broederlijk naast elkaar.

Toen ik na de wandeling aan Wout vroeg wat er was gebeurd, antwoordde hij: ‘Ik was rustig en Remi vertrouwde me’.
Dat hadden ze nodig om niet meer uit te dagen, om niet meer te uit te testen: vertrouwen. De hond hield de jongen een spiegel voor, de jongen herkende zichzelf.

Honden zijn heel sterk in het lezen van gedrag, houding, emoties en intenties van mensen. Ze oordelen niet. Ze reageren eerlijk en oprecht. Honden hebben tonnen empathie (meer dan sommige mensen).Dat is niet alleen mijn ervaring die spreekt. Daar is heel wat wetenschappelijk onderzoek over.
Bijvoorbeeld over honden die het verdriet van onbekenden aanvoelen. Dat onderzochten twee psychologen van de Goldsmiths University in Londen. Zij plaatsten een hond, zijn baasje en een onbekende in een kamer. Daarna lieten ze het baasje en de onbekende afwisselend huilen, praten of neuriën. Ze veronderstelden dat de hond verdrietig zou worden als hij de onbekende zag huilen, en troost zou gaan zoeken bij zijn baasje, zijn vriend. Dat gebeurde niet. De hond stapte af op de onbekende en legde zijn hoofd op zijn schoot [2] .
Onze honden reageren helemaal niet op de gevoelens van de mensen die hier komen omdat wij als hun baasjes dat zo willen, maar omdat ze het zelf aanvoelen. Ze zijn niet speciaal getraind; ze lezen zelf menselijke emoties. Ze kunnen zich voorstellingen – mentale representaties – maken van negatieve en positieve emoties bij mensen. Hierdoor kunnen zij herkennen hoe mensen zich voelen.

Een team van de Universiteit van Lincoln en van Sao Paulo onderzocht en bevestigde in de ‘Royal Society Journal Biology Letters’ dat honden gelaatsuitdrukkingen herkennen [3].

De honden kregen afbeeldingen te zien van mensen (en honden) met verschillende emoties zoals boos of blij. Vervolgens werden blije en boze stemmen afgespeeld. De honden waren in het experiment in staat om de juiste match te maken tussen de afbeelding en het geluid.

Naast het waarnemen en herkennen van verschillende emoties, kunnen honden ook expressies te imiteren. Dit betekent dat honden empathisch vermogen hebben, dat ze zich kunnen inleven in de emoties van mensen en soortgenoten.

Meer interessant onderzoek werd uitgevoerd door wetenschappers van de ‘University of Bari Aldo Moro’ in Italië. Zij voedden 26 honden en toonden tegelijk foto’s van een man en een vrouw die ofwel een  neutrale gezichtsuitdrukking hadden, of één van de emoties woede, angst, blijheid, verdriet, verrassing en afschuw vertoonden.

Wanneer de dieren opgewonden emoties te zien kregen zoals angst, blijheid en woede, dan ging hun hartslag omhoog. Het duurde langer voor ze  aandacht hadden voor hun eten en ze waren geneigd om hun hoofd naar links te draaien.  ‘Opgewonden, negatieve emoties lijken te worden verwerkt door de rechterhelft van het hondenbrein, terwijl positieve emoties eerder worden verwerkt door de linkerhelft’, legt onderzoeker Marcello Siniscalchi in ‘Learning and Behavior’ uit.

Soms staan we er zelf nog van versteld hoe onze honden het zelfvertrouwen van kinderen, maar ook van volwassenen, boosten.  Alleen al door hun aanwezigheid en speels gedrag zorgen ze er voor dat je helemaal jezelf bent. Ze bevorderen je motivatie om te leren, ze helpen bij het overwinnen van angsten, ze prikkelen je fantasie.  Maar het beleven met honden raakt je op een niveau dat dieper gaat dan het mentale en verder gaat dan het aanleren van vaardigheden.

Wij hebben speciaal voor jou – en omdat we ze zo leuk vinden –  een roedel met heel verschillende karaktertjes: pittige teckels, speelse  bulldogs, indrukwekkende bloedhonden. Er zijn volwassen honden en jonge honden, reuen en teefjes. Je kiest de hond die bij je past … of de hond kiest jou! Al bij de eerste opdracht ervaar je de invloed van je gedrag op de hond en gebeuren dingen die terug te koppelen zijn naar jouw persoonlijke leerdoelen. Samen vertalen we naar dagdagelijkse situaties: thuis, op school, op het werk …

Een hond neemt je zoals je bent. Aan jou, om je open te stellen!

[1] en van paardjes!
[2] https://www.eoswetenschap.eu/psyche-brein/waarom-wij-van-honden-houden-en-zij-van-ons
[3] Albuquerque, N., Guo, K. Wilkinson, A., Savalli, C., Otta, E., Mills, D. : Dogs recognize dog and human emotions. In: Biology Letters. The Royal Society, January 2016.
https://royalsocietypublishing.org/doi/10.1098/rsbl.2015.0883